Терминот геноцид првпат бил употребен за време на ужасите на холокаустот во Втората светска војна. Тоа се однесува на обид да се искорени нација или одредена група луѓе.

Во 1943 година, полско-еврејскиот адвокат Рафаел Лемкин го смислил тоа име за систематското убивање на Евреите во нацистичка Германија. Лемкин ги загубил сите членови на своето семејство во Холокаустот, освен братот. Тој водеше кампања за признавање на геноцидот како кривично дело според меѓународното право, отворајќи го патот за усвојување на Конвенцијата на Обединетите нации за геноцид во 1948 година, која стапи во сила во 1951 година.

Членот 2 од Конвенцијата го дефинира геноцидот како дело „извршено со намера целосно или делумно да се уништи национална, етничка, расна или религиозна група како таква“. Според дефиницијата на Обединетите нации, таквите злосторства вклучуваат: убивање луѓе, нанесување физички или психички повреди, влошување на условите за живот до опасни по живот, спречување на раѓање деца и насилно отстранување на децата од нивните родители од таа група.

Кој може да биде кривично гонет?

Конвенцијата на ОН за геноцид наведува дека секој може да биде кривично гонет и казнет за геноцид, вклучително и избраните владини функционери. Меѓународниот кривичен суд за воени злосторства има мандат да истражува и гони геноцид, воени злосторства и злосторства против човештвото. Според статутот на тој суд, секој што ќе изврши, ќе нареди, ќе учествува или ќе поттикне геноцид може да биде кривично гонет.

Постои и Меѓународниот суд на правдата во Хаг, кој се занимава со меѓудржавни спорови и може да одлучи дали државите се одговорни за геноцид.

Не е лесно да се докаже геноцид

Во секојдневниот живот, многу луѓе послободно го користат терминот геноцид за најголемите и најтешките злосторства, бидејќи тој звучи многу посилно од терминот воени злосторства или злосторства против човештвото. Во правен контекст, сепак, дефиницијата е многу тесна. Утврдувањето на геноцид не се одразува во бројот на убиените. Најважниот критериум е намерата за физичко истребување и уништување на групата“, за „Дојче Веле“ објаснува Валери Габард, експертка за меѓународно право во Хаг и коосновач на правната консултантска куќа UpRights.

Експертите истакнуваат дека е тешко да се докаже оваа намера, бидејќи често недостасуваат директни докази.

Проблемот со докажувањето на геноцидна намера е тоа што сторителите веројатно нема да го признаат тоа директно на суд. Судовите треба да заклучат дека имало геноцидна намера од однесувањето на сторителите. Тие мора да се потпрат на посредни докази и тоа мора да биде без никаков сомнеж. Ова е моментот кога геноцидот станува тешко докажлив“, објаснува Вилијам Шабас, професор по меѓународно право на Универзитетот Мидлсекс во Лондон и Универзитетот Лајден во Холандија.

За процесуирање геноцид е потребно време

Валери Габард работела во меѓународните кривични трибунали за Камбоџа, Руанда и поранешна Југославија. Таа истакнува дека процесуирањето на геноцидот може да потрае:

Кога станува збор за геноцид, секогаш има многу жртви и потребно е долго време да се истражат злосторствата. Не треба само да ја докажуваме намерата за убивање, туку намерата да убиеме луѓе затоа што припаѓаат на одредена група“, вели Габард .



Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.