Лаи Чинг-те, поранешен лекар од сиромашно рударско семејство, беше привлечен од политиката поради воената криза во Тајванскиот теснец пред 27 години. Сега, благиот политички ветеран има задача како новоизбран водач на островот што Кинеската Комунистичка партија вети дека еден ден ќе го апсорбира – да го спречи тоа, пишува „Си-Ен-Ен“, во својата анализа за новиот претседател на Тајван.

Во саботата, Лаи (64), актуелниот потпретседател од владејачката Демократска напредна партија (ДПП), победи на изборите за претседател на Тајван.Неговата победа ѝ додели на ДПП историски трет последователен мандат, како потег на отфрлање на повеќегодишните растечки закани од многу поголемиот авторитарен сосед на Тајван, Кина.

Изборите му ја покажаа на светот посветеноста на тајванскиот народ на демократијата, што се надевам дека Кина може да ја разбере“, им рече Лаи на илјадниците радосни поддржувачи на митингот по неговата победа.

Лаи, кој долго време се соочува со гневот на Пекинг поради неговото застапување на сувереноста на Тајван, рече дека како претседател има „важна одговорност да го одржува мирот и стабилноста во Тајванскиот теснец“, ветувајќи дека ќе продолжи со дијалогот со Кина според принципите на достоинство и паритет.

Во исто време, ние сме исто така решени да го заштитиме Тајван од континуираните закани и заплашувања од Кина“, им рече тој на новинарите пред неговиот победнички говор.

Под лидерот Кси Џинпинг, најнаметливиот лидер на Кина во една генерација, Пекинг го засили дипломатскиот, економскиот и воениот притисок врз Тајван, кој го смета за своја територија што треба да се заземе со сила доколку е потребно.Тензиите низ Тајванскиот теснец се на највисоко ниво од 1996 година, кога Кина истрела проектили во водите во близина на брегот на Тајван за да ги заплаши гласачите пред првите слободни претседателски избори на островот – откако зародишната демократија се појави по децениското сопствено авторитарно владеење.

За Лаи, тогаш свеж лекар во универзитетската болница во јужниот град Таинан, таа ракетна криза стана негов „дефинирачки момент“.

Решив дека имам должност да учествувам во тајванската демократија и да помогнам во заштитата на овој нов експеримент од оние кои му посакуваат штета“, напиша тој во „Волстрит џурнал“.

Лаи го обеси својот бел мантил за да се кандидира – прво за законодавец, а потоа за популарен градоначалник на Таинан со два мандата, пред да биде премиер и – од 2020 година – потпретседател на актуелниот претседател Цаи Инг-вен.

Лекарот кој стана политичарсега го прескрши „осумгодишното проклетство“ на тајванската политика – популарен термин за фактот дека, до победата на Лаи, ниту една политичка партија никогаш не останала на власт повеќе од два мандата откако Тајван стана демократија . Лаи го нарече својот налет во политиката „неочекувано патување“.

Растејќи во сиромаштија во рударско село во близина на северниот брег на Тајван, Лаи уште од детството сонувал да стане доктор. Имал пет браќа и сестри, а мајка му сама ги воспитувала работејќи чудни работи. Неговиот татко, рудар за јаглен, загинал во работна несреќа кога Лаи бил мало дете.

Лаи бил премногу млад за да се сети на својот татко. „Но, еден ден сфатив дека најголемата предност што ми ја остави татко ми беше тоа што моето семејство беше сиромашно“, рече тој на настан во март минатата година.

Растејќи во такво семејство, стануваме позрели, имаме повеќе волја и повеќе храброст да ги надминеме тешкотиите“.

По завршувањето на диплома по физикална медицина и рехабилитација во Тајпеј, Лаи отиде во Таинан на медицинско училиште. Тој имаше неколку години ветувачка кариера како лекар во Таинан кога му пријде локален функционер на ДПП. Тој побара од популарниот лекар да му помогне на политичар од ДПП во кампањата за локалните избори. Беше 1994 година, помалку од една деценија откако ДПП првпат се појави од тајванското демократско движење против авторитарното владеење на Куоминтанг (КМТ).

Пред да ја укине воената состојба во 1987 година и полека да премине кон слободни избори, КМТ управуваше со Тајван со железна тупаница речиси четири децении откако побегна на островот од копното на Кина, откако ја загуби граѓанската војна од тамошните комунистички сили.Десетици илјади политички противници беа убиени или затворени за време на она што стана познато како „Белиот терор“, а ДПП беше формирана од многу ветерани од оние кои водеа кампања за демократија.

Додека Лаи беше на колеџ во Тајпеј, тој и неговите цимери внимателно ги следеа вестите за бруталното задушување на продемократските демонстранти од страна на КМТ. „Бев полн со сомнежи и грижи за иднината на оваа земја“, рече тој во видеото објавено од неговата претседателска изборна кампања.

Лаи се согласи да и помогне на ДПП на локалните избори, но кандидатот на крајот загуби. Една година подоцна, некои активисти за демократија го поканија Лаи да се приклучи на ДПП за да се кандидира за законодавниот дом.Тој првично ја отфрли идејата.

Роден сум и израснат во селско, сиромашно место и отсекогаш сакав да бидам доктор. Сега, конечно стигнав толку далеку за да станам главен лекар“, рече тој во видеото од кампањата.

Но, неговите политички пријатели одбија да се откажат. Месеци подоцна, кризата се разгоре во Тајванскиот теснец додека Кина одржа вежби со жив оган и истрела проектили кон Тајван.

Наместо да ја критикувате власта од клиника, зарем не би било подобро да излезете и да ги следите авангардите на демократското движење и всушност да направите нешто за Тајван? Исто така, мислев дека ако во овој живот можам да најдам проект што ќе ме натера да се чувствувам страстно и да се впуштам во него, тоа ќе биде живот вреден за живеење“ – рече тој во видеото.

Кинеските власти постојано го опишуваа гласањето како избор помеѓу „мир и војна“ – повторувајќи ја пораката на Ху Ју-их од КМТ, претпочитаниот кандидат на Пекинг – додека го обвинуваа Лаи за предизвикување „конфронтација и конфликт во теснецот“.

Потекнувајќи од порадикалното крило на ДПП, Лаи некогаш беше отворен поддржувач на независноста на Тајван – црвена линија за Пекинг. Неговите ставови се смируваа додека се искачуваше во рангот. Но, Кина никогаш не му прости за неговите коментари од пред шест години, во кои тој се опиша себеси како „практичен работник за независноста на Тајван“.

Лаи сега вели дека се залага за сегашното статус кво, прогласувајќи дека „Тајван е веќе независна суверена земја“, така што нема „никаков план или потреба“ да се прогласи независност.Тој намерно нијансиран став го имитира неговиот претходник во заминување Цаи, првата жена претседателка на Тајван, која не можеше повторно да се кандидира поради ограничувањата на мандатот.

Пекинг ја прекина официјалната комуникација со Тајпеј откако Цаи ја презеде функцијата во 2016 година и ја засили својата кампања за меѓународно изолирање на Тајван, нешто што изгледа ќе продолжи кога Лаи ќе биде инаугуриран и целосно ќе ја преземе власта во мај. На многу начини, реториката на Пекинг кон Лаи е уште понепријателска од тоа како го гледаше Цаи.

Кинеската влада и државните медиуми редовно го прекоруваат Лаи, нарекувајќи го опасен сепаратист, „креатор на неволји“ и „креатор на војна“, додека ги отфрла неговите повеќекратни понуди за разговори.Една таква понуда беше упатена до највисокиот лидер на Кина, Кси.

Во мај минатата година, пред студентите на неговиот Национален тајвански универзитет, Лаи го посочи Кси за шеф на државата со кој најмногу би сакал да вечера.

Ако има шанса да вечера со Кси, Лаи изјави дека тој би го советувал кинескиот лидер „да се опушти малку“.

Нема потреба да се биде толку под стрес“, рече тој.

Прашан за поканата на Лаи, Пекинг рече дека неговите коментари се „чудни“ и го обвини Лаи дека „се обидува да ја облече наметката на добра волја“ со оглед на тоа што неговата „политика за независност на Тајван“ не се променила.

Потпретседателот на Лаи, Хсијао Би-ким, кој беше избран за потпретседател во саботата, исто така беше отворено мразен од Пекинг. Хсијао, кој неодамна беше главен пратеник на Тајван во САД, беше санкциониран двапати од Кина поради тоа што е „жесток сецесионист“.

Лаи заработи повеќе од 40 отсто од гласовите на народот, додека КМТ освои 33 отсто, а поновата опозициска партија, Тајванската народна партија (ТПП), собра 26 отсто.ДПП сепак го загуби мнозинството во законодавниот дом, земајќи 51 од 113 места, што значи дека Лаи може да се најде себеси поограничен од Цаи и да има потреба да се потпира на политички сојузи за да усвои законодавство. Неколку часа откако Лаи прогласи победа, Кина го отфрли исходот од изборите во Тајван, велејќи дека ДПП „не го претставува главното јавно мислење“ на островот.

Тајван е кинескиот Тајван. Овие избори не можат да ја променат заедничката надеж на сонародниците од двете страни на Тајванскиот теснец да се приближуваат, згора на тоа не може да ја спречи неизбежната судбина нашата татковина да биде обединета“, се вели во соопштението на кинеската канцеларија за тајвански работи во саботата навечер.

Но, тоа тврдење не може да биде подалеку од главното јавно мислење на Тајван. Поради тактиката на звецкање со оружје на Кси, тајванската јавност решително се оддалечи од Кина. Помалку од 10 проценти сега поддржуваат итно или евентуално обединување, а помалку од 3 проценти се идентификуваат првенствено како Кинези. Мнозинството Тајванци сакаат да го задржат сегашното статус кво и не покажуваат желба да бидат управувани од Пекинг.

Ние сме малтретирани со години. Едноставно не можам да поднесам да клечам пред нивните барања и нивното мешање во нашите избори. Сакаме да го задржиме нашиот слободен стил на живеење и нашата демократија. Мислам дека најважниот дел за нас е да работиме со партнери и истомисленици ширум светот и да и кажеме на Кина дека не сме сами и не се плашиме. Ние стоиме пред лицето на авторитарен режим, но нè поддржуваат многу земји истомисленици“, рече Јанг Веи-Тинг, 27-годишен државен службеник, среде овации и прослави на митингот на Лаи.

“.



Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.