„Чувари на формулата“  вчера имаше премиера во Скопје  ветува дека ќе биде сериозен кино хит.А дали знаете која е приказната зад овој филм? Во секој случај, приказната е и неверојатна и шокантна во исто време. Се започнало во институтот „Винча“ на 15 октомври 1958 година.

„Чувари на формулата“ на Драган Бјелогрлиќ е избран за најдобар филм на „Киненова“

Тој ден дошло до несреќа на експерименталниот реактор во Винча и дека биле озрачени четворица научни соработници. Професорот Павле Савиќ, кој бил и основач на Институтот Винча, го направил експериментот, наполниле гумени кукли со физиолошки раствор и ги стави во просторијата со реакторот.За време на тој експеримент дошло до неволно истекување на зрачење кое го забележале не со контролни механизми, туку од количината на озон што се создала во тој момент.Тие биле изложени на зрачење десет минути, но за жал доволно сериозно да им се оштетат телата.

Експерименталниот реактор во Винчи почнал да работи околу шест месеци пред несреќата. Тоа бил таканаречениот мал реактор Б.Неоспорен факт дека Југославија имала намера да направи атомска бомба.

Тоа може да се види од транскриптот меѓу Павле Савиќ и тогашната Агенција за нуклеарна енергија на чело со Александар Лека Ранковиќ. Она што е особено интересно е дека Милован Ѓилас беше еден од најголемите поборници за правење атомска бомба уште во 1948 година, а повторно во 1958. бил во затвор и веќе имал статус на Титовиот противник и политички дисидент, има и конкретни планови за создавање на атомска бомба, а бил извршен огромен притисок врз Павле Савиќ и Институтот „Винча“ да го започнат тој проект.

Павле Савиќ бил категорично против таа идеја. Затоа беше разрешен, а по него беа поставени сите раководители во Винчи по партиска линија и указ.

Еден од четворицата научници почина во болница во Париз. Весникот „Политика“ само даде кратка вест за тоа, не прецизирајќи ја причината за смртта и зошто се лекува во Париз. Ништо не знаеја неговите роднини.

Тој беше донесен од Париз во метален ковчег, на семејството му беше забрането да гледа телото.Веројатно тоа беше причината што СФРЈ на чело со Тито сакаше да се претстави пред светот како напредна и модерна земја која со помош на стап и конец создаде таков нуклеарен институт како Винча.

Сите  научници кои биле лекувани во Институтот Кири во Париз, добиле коскена срцевина од донатори, граѓани на Париз. Тоа беше прва трансплантација на коскена срцевина во светот. Ако тогаш примеа смртоносна доза на коскена срцевина, никој од нив не би успеале да преживеат. Ова помогна подоцна јасно да се дефинира која доза на коскена срцевина е смртоносна за примачот.

Зошто Живота Враниќ, кој имал само малку поголема доза на зрачење од другите колеги, почина не е целосно јасно. Обдукцијата не беше извршил, но се верува дека тој сепак имал некои дополнителни болести кои во комбинација со зрачење се покажале како фатални.Сето тоа придонесе коскената срцевина на донаторот да не биде примена и Враниќ да умре само два дена по трансплантацијата



Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.