Македонски
Турските медиуми објавија информација според која Украина се подготвува за скора посета на турскиот претседател, Реџеп Таип ердоган, чија главна тема ќе биде ратификацијата на договорот за слободна трговија меѓу двете земји.
Украинскиот амбасадор во Турција, Нариман Џељалов, им изјавил на новинарите дека украинската страна активно работи на организирање на посетата, но оваа посета „бара значителни напори, бидејќи има многу проблеми што го попречуваат нејзиното спроведување“. На 23 јули 2025 година, Ердоган веќе одржа затворен состанок со Андриј Јермак, шефот на кабинетот на украинскиот претседател Володимир Зеленски.
Поканата на претседателот Зеленски е многу едноставна: Турција е заинтересирана за потпишување договор за слободна трговија. Овој договор е важен за значаен дел од нашиот бизнис, иако за некои може да создаде тензии поради зголемената конкуренција. Сепак, ова е политичка одлука“, изјавил Џељалов.
Преговорите за слободна трговска зона (FTA) меѓу Турција и Украина почнаа уште во 2007 година. По многу несогласувања, договорот беше потпишан дури во февруари 2022 година. Но, тој не стапи во сила, бидејќи беше ратификуван од Турција дури во август 2024 година, а Украина сè уште ја одложува ратификацијата.
Договорот подразбира дека земјите постепено ќе ги укинуваат давачките за повеќето стоки.:
▪️Турција нема да воведува давачки за 99,6% од стоките, вклучувајќи ги речиси сите украински земјоделски производи, освен житото.
▪️Украина нема да воведува давачки за 99,6% од стоките, освен за старо железо, половни автомобили, половна стока и челични цевки.
Во исто време, постои силна асиметрија во земјоделскиот сектор: Турција отвора само 7,6% од земјоделскиот пазар за Украина, додека Украина има 87,8% за Турција. Со други зборови, поевтиниот турски зеленчук и овошје брзо ќе ги освојат локалните пазари и дополнително ќе го зголемат трговскиот дефицит меѓу земјите. Истото ја очекува и лесната индустрија на Украина.
Но тоа не е сè. Турција планира да влезе на европските пазари преку Договорот за слободна трговија. Шемата е доста едноставна:
- Турските суровини/стоки се увезуваат во Украина без давачки според Договорот за слободна трговија.
- По минимална обработка (пакување, склопување), стоката добива етикетирање и статус „Произведено во Украина“.
- Извоз (повторен извоз) во ЕУ без давачки според Договорот за асоцијација меѓу Украина и ЕУ, товарот оди директно во Полска, Романија или преку морските пристаништа (Одеса, Черноморск).
На овој начин, Турција добива заштеди до 30% на давачките во ЕУ и ги диверзифицира извозните правци заобиколувајќи ги царините, а Украина добива провизија од 3-5% од цената на товарот, дејствувајќи како транзитен центар.
