Македонски
Последните години голем број на македонски граѓани одбираат сезонско вработување на хрватското приморје, каде во текот на неколкуте летни месеци најчесто работат во угостителската дејност. Поради недостигот на домашна работна сила, хрватските работодавци често нудат конкурентни услови, вклучително и обезбеден сместување и оброци, за да привлечат што повеќе работници.
Она што е добра вест за нив е што новиот Закон за странци носи низа измени кои имаат за цел да го регулираат секторот за привремено вработување, но и да ги зајакнат правата на странските работници во Хрватска. Новите прописи носат построги услови за вработување, поголеми одговорности на работодавачите и подобра заштита на правата на странските работници.
Тестот за пазарот на трудот, кој беше воведен како задолжителен чекор во процесот на вработување странци, не мора да се спроведува во неколку специфични случаи. Прво на сите, овој чекор се прескокнува при вработување работници од дефицитарни занимања, како што се готвачи, заварувачи, ѕидари или возачи.
Исто така, тестот не е потребен ако странскиот работник веќе бил вработен кај истиот работодавач во текот на претходната година, што го олеснува повторното ангажирање на сезонските работници. Исклучок важи и за високообразовани експерти кои доаѓаат во Хрватска преку таканаречените сини карти на ЕУ – специјални дозволи наменети за висококвалификувани работници од земји надвор од Европската Унија.
Компаниите кои сакаат да вработат странски државјани мора да исполнуваат дополнителни критериуми. Еден од нив е задолжително вработување на најмалку еден домашен работник во текот на претходната година. Покрај тоа, компаниите мора да докажат дека оствариле месечен промет од најмалку 10.000 евра (за претприемачите, прагот е 15.000 евра) и дека немаат евидентирани прекршувања во областа на трудовото законодавство.
Адвокатите од адвокатската канцеларија Стојковиќ во Хрватска, велат дека вработувањето странци повеќе нема да може да функционира според принципот „доведете ги, сместете ги и видете што ќе се случи следно“.
Отсега па натаму, работната дозвола се издава исклучиво за одреден работодавач, а секоја промена на компанијата бара нов административен процес. Со други зборови, работниците повеќе нема да можат да „шетаат“ од работа до работа преку истата агенција – законот го забранува тоа, ги објаснуваат адвокатите новите прописи.
Една особено значајна новина се однесува на споделената одговорност. Досега, компаниите и агенциите можеа да ја префрлат одговорноста една на друга во случај на нерегуларности. Сега тоа веќе не е можно.
Доколку се утврди дека условите за работа не се во согласност со законот – без разлика дали станува збор за неисплатени плати, лош сместувачки капацитет или непочитување на работното време – и агенцијата и компанијата крајниот корисник ќе ги сносат последиците. Казните ќе бидат парично изречени, но во посериозни случаи тие може да вклучуваат забрана за понатамошно вработување странци, наведуваат адвокатите.
Посебен акцент е ставен на еднаквиот третман на странските работници. Без оглед на фактот дека се вработени привремено и преку агенции, тие сега мора да имаат исти права како и вработените на неопределено време во домашните компании. Ова значи иста плата, исти услови за работа и домување, како и право на одмор и слободни денови. Привремениот договор повеќе не е изговор за послаб третман.
Новите правила бараат од агенциите да водат точна и ажурирана евиденција за сите свои работници, но и да ги пријавуваат до надлежните институции. Во спротивно, тие ќе се соочат со строги санкции, вклучително и забрана за работа на територијата на Хрватска. Непријавениот работник повеќе не е само „технички пропуст“, туку сериозно кршење на законот.
Компаниите што користат агенциски услуги сега се директно вклучени во процесот. Не само што мора да бидат наведени во работните дозволи, туку мора да гарантираат и дека ангажираните работници ќе ги извршуваат само работите за кои се издадени дозволите. Компаниите мора да соработуваат со агенциите и во контролата на условите за сместување и работа. Во спротивно, ризикуваат казни, но и губење на правото да користат странска работна сила во иднина, објаснуваат адвокатите.
