Македонски
Српскиот претседател Александар Вучиќ им се обрати на граѓаните од зградата на Претседателството.
– Ве информираме дека рафинеријата НИС е во технолошки процес на таканаречена топла циркулација или во еден вид тивка работа, сè уште не е затворена, но веќе е во режим на понизок ред во споредба со нормалниот. Имаме уште четири дена додека рафинеријата целосно не запре ако лиценцата не биде одобрена од американскиот OFAC. Се надевавме и очекувавме дека лиценцата ќе ја добиеме вчера, но од бројните причини што ги имавме со разни американски партнери синоќа разбравме дека сè уште има многу работи што тие сакаат да ги слушнат, видат и примат за да можат да разгледаат и евентуално да донесат позитивна одлука за доделување позитивна лиценца за следниот период од 45 до 60 дена – рече Вучиќ.
Имаме уште четири дена да промениме нешто. Ако дојде четврток, рафинеријата ќе биде исклучена. Последиците се такви што ни требаат 124 дена за да ја рестартираме, а тоа секако е секогаш повеќе од тоа. Ова значи дека е сигурно дека до Новата година, а прашањето е што ќе се случи потоа, рафинеријата нема да работи – вели тој.
Како што вели, со почетокот на конфликтот во Украина во 2022 година, многумина во Србија мислеле дека работите можат лесно да се решат.
Со право бевме загрижени и имавме добар став и во 2022 година како земја, апсолутно и целосно ја избегнавме енергетската криза. Денес не е прашање на Србија, нашата позиција станува сè потешка, станавме предмет на жестоки напади и уцени, ни криви ни должни. Кога воведувате санкции против Русија и нејзините компании, тие во суштина влијаат на нашата земја – длабоко, стратешки и на секој начин – вели Вучиќ.
Тој нагласи дека нема лесни решенија.
Наш клучен приоритет од самиот почеток беше да ги зачуваме интересите на Република Србија и целосна транспарентност. Сè што ни преостанува да направиме денес и утре е да се обидеме да добиеме лиценца за работа – рече тој.
Вучиќ рече дека ќе зборува за последиците, како и за тоа за што не се согласуваат со Американците.
Кои се последиците од прекинот на функционирањето? Пред сѐ, станува збор за секундарни или споредни санкции. Народната банка доби предупредување дека може да стане предмет на санкции. Со тоа ги ставаме во опасност и нашите комерцијални банки и нашата централна банка. Ова значи дека може да има целосно прекинување на платежните трансакции и услугите кон населението, прекин на платежните картички, прекин на издавањето кредити и сè друго. Јас лично добив усни гаранции од Американците дека до понеделник, кога требаше да се донесе одлуката за лиценцата за работа, нема да има такви санкции за НБС и комерцијалните банки. Тој усен договор функционираше и ќе продолжи да функционира денес и утре. Додека Американците не ја информираат јавноста дали го прифатиле или го отфрлиле – рече тој.
Како што вели тој, ако Американците одбијат, функционирањето на здравствениот систем ќе биде загрозено.
– Прво, службата за брза помош како нешто што е суштинско. Се погриживме таа да функционира без проблеми барем до 15 јануари. Потоа, заканата за функционирањето на сите малопродажни синџири и снабдувањето со основни прехранбени производи. Не се само нафтата и нафтените деривати во прашање. Би рекол дека целиот живот во Република Србија е во прашање. Производството на сите клучни ресурси би било загрозено, вклучително и производството на електрична енергија, што би можело да предизвика непресметливи последици, како во економијата, така и за секој граѓанин на оваа земја – вели Вучиќ.
Како што вели тој, општата безбедност би била загрозена и поради ограничувања или помали можности за функционирање на полицијата и другите органи. Функционирањето на целиот транспортен систем на Република Србија би било исто така загрозено, како за стоките, така и за јавниот превоз.
Неизбежноста на зголемувањето на цените на горивата, а не поради зголемување на цената на котациите, веруваме дека и ние ќе ги намалиме цените на горивата во петок. Но, ако не добиеме лиценца, тогаш сме во голема неволја. Мора да се земе предвид дека НИС е најголемиот трговец на големо, дека тие земаат мали пумпи од НИС. Ако мора да увезувате нафтени деривати, тие трошоци за транспорт се зголемуваат, цената се зголемува, тоа ја зголемува инфлацијата и носи нови проблеми. Тоа го загрозува она што е многу важно за нас – повластената цена за земјоделците – вели Вучиќ.
Тој наведува дека рафинеријата влегла во технолошкиот процес на топла циркулација и дека ќе може да биде во тој статус до 29 ноември.
НИС веќе почна да ги користи своите оперативни резерви и ќе потроши поголем дел од нив во периодот помеѓу 28, 29 ноември и 1 декември. Ако нема прилив на нафта, сето ова под услов да не добиеме лиценца во следните 35 или 36 часа бидејќи не е реално да се очекува одлука во четврток, ќе останат резервите на НИС од 55 илјади тони дизел и 50 илјади тони бензин, што е доволно за нивниот малопродажен пазар до крајот на декември. Потоа, без оглед на планираниот увоз на други компании, нашата проценка е дека ќе има недостиг од околу 50 илјади тони дизел и ние сме подготвени, како држава, веднаш да интервенираме за да нема недостиг. Имаме 185 илјади тони дизел и веднаш ќе го ставиме на располагање на сите трговци на големо. За нас е важно во секое село и во секое населено место сите мали трговци да можат да ги снабдуваат своите пумпи, за да не го загрозиме рамномерниот развој на земјата. Ова е од клучно значење за нас – вели Вучиќ.
Тој додава дека државата има 19.172 тони бензин во резерва.
Добрата вест е дека имаме доволно мазут, 68.166 тони, што е доволно за една година работа – вели тој.
Како што истакнува, санкциите што се воведени се резултат на политички притисок, а не на закон и правда, и во тоа нема сомнение. Овие санкции влијаат врз животите на српските граѓани на најбрутален начин.
Дури и под тие услови, ние се однесувавме коректно и бевме фер. Во 2008 година имавме договор за купопродажба меѓу државата и Гаспром, имавме 45 проценти, но се откажавме од повеќе од 13 проценти. Некој намерно ни ја одзеде можноста за контрола и надзор. Она што денес ни е проблем е што бројот на пумпи е намален на 327. Тие создадоа посовремена компанија, во меѓувреме сите наши извори на нафта се исцрпени. Цело време гласавме за секој нивни предлог и извештај. Патем, Делоит ги проценува НИС на 2,2 милијарди. Беше продаден за 400 милиони – рече претседателот.
