Македонски
Албанскиот премиер Еди Рама неодамна објави амбициозен план да ја направи својата земја прва во светот што ќе се ослободи од готовина пред крајот на оваа деценија. Рама, кој освои четврти мандат во мај, вети дека ќе ја внесе земјата во Европската Унија до 2030 година. Во јули, тој објави уште еден голем план со иста временска рамка.
– Имаме амбиција Албанија да стане безготовинско општество до крајот на оваа деценија, што значи дека сите интеракции и финансиски трансакции треба да бидат целосно дигитални – рече тој на состанокот со претставници на стартап компании и секторот за технологија и иновации насловен „Албанија 2030 – визија кон европска интеграција“. Додаде дека е потребна поголема обука и подобрување и верува дека ако успеат јасно да го дефинираат патоказот, оваа цел може да се постигне и ќе ја ослободи земјата, како што рече, од товарот на застарените практики и неефикасностите што го отежнуваат секојдневниот живот.
Поранешниот министер за финансии и економија, Арбен Малај, верува дека популизмот е главниот двигател на амбицијата на Рама. Тој посочува неколку клучни пречки за реализација на безготовинско општество во следните пет години.
– Високата стапка на сива економија, особено во земјоделството, кое сочинува голем дел од БДП, е многу повисока отколку во остатокот од регионот. Голем процент од населението живее во рурални средини. Покрај тоа, поголемиот дел од приходите од дијаспората, милијарди евра годишно, доаѓаат од надворешни официјални канали. Главните трговски партнери на Албанија – Турција, Грција и Италија – исто така имаат висока стапка на сива економија – рече Малај.
Тој, исто така, потсети дека намалувањето на употребата на готовина би барало огромни инвестиции во сајбер безбедноста. Експерти за сајбер безбедност како Бесмир Семанај сметаат дека планот на Рама не е само нереален, туку и опасен. Семанај се потсетува на големите сајбер напади врз државните институции минатата година. година, вклучувајќи го системот e-Albania, веб-страницата на Парламентот и Заводот за статистика.
Тој верува дека овие напади покажуваат колку е изложена Албанија и дека нема потребна инфраструктура за заштита на критичните системи.
– Дури и најразвиените земји во Европа, како што се Шведска и Норвешка, ја разгледуваат потребата од одржување на минимална количина готовина во оптек – токму поради безбедноста и подготвеноста во вонредни ситуации – рече Семанај.
Додека најдигитализираните земји задржуваат резервни опции, Албанија планира да стане 100 проценти дигитална за помалку од десет години и без потребните заштитни мерки.
Странските туристи најчесто плаќаат со картички, додека домашните гости сè уште претпочитаат готовина. Ова ги зголемува трошоците на хотелот, бидејќи банките наплаќаат провизии за секоја трансакција. Централната банка на Албанија бележи раст на електронските плаќања во последните десет години.
Иако премиерот Рама сака Албанија да го стигне чекорот со ЕУ што е можно поскоро, се чини дека транзицијата кон безготовинско општество ќе бара повеќе од една деценија, како и сериозна трансформација на финансиската инфраструктура, пишува DW.
