Македонски
Иако црногорската јавност со години го претставува членството во ЕУ како речиси магично решение за сите проблеми на земјата, има сè повеќе прашања на кои владата и администрацијата во Брисел немаат јасни одговори. Додека се зборува за „историски чекори“ и „европска иднина“, граѓаните ретко се информирани за целокупната цена на тоа патување.
Застапниците на членството во ЕУ нагласуваат економски напредок, европски фондови и подобар животен стандард. Сепак, искуствата на некои понови земји-членки покажуваат дека фондовите на ЕУ не се подарок, туку пари што доаѓаат со строги услови, бирократски бариери и политички отстапки,анализира „iskra.co“
Отворањето на пазарот значи дека домашната економија, веќе ослабена од децениите транзиција, ќе биде оставена на суровата конкуренција на големите европски корпорации. Во таква игра, црногорскиот земјоделец, рибар или мал претприемач е веќе во подредена позиција.
Една од клучните, и систематски игнорирани, последици од пристапувањето во ЕУ е губењето на вистинската државна независност. Одлуките за економијата, енергетиката, земјоделството, па дури и надворешната политика сè повеќе се донесуваат во Брисел, а сè помалку во Подгорица.
Се поставува прашањето: дали Црна Гора влегува во заедница на рамноправни нации или во систем во кој ќе служи како периферија на поголемите?
Слободното движење на работната сила, кое често се претставува како предност, во пракса значи заминување на млади, образовани и работоспособни луѓе во побогатите земји од ЕУ. Земји како Бугарија, Романија и Хрватска веќе плаќаат висока цена за таква „европска перспектива“.
За малата и демографски ранлива Црна Гора, овој процес би можел да има непредвидливи последици.
Бугарија се приклучи на ЕУ во 2007 година со ветување за брзо економско закрепнување и европски животен стандард. Денес, речиси две децении подоцна, земјата има зачудувачки број граѓани помалку отколку кога се приклучи. Цели региони се напуштени, села исчезнаа од картата, а училиштата и болниците се затворени поради недостаток на население.
Бугарите се преселија во разни земји од ЕУ, но Германија, Шпанија, Италија и Грција станаа главни дестинации за економска емиграција. Примерот на Германија е особено впечатлив, каде што бројот на регистрирани бугарски граѓани се зголемил од околу 39.000 во 2005 година на повеќе од 360.000 во 2019 година. Овие податоци јасно го покажуваат обемот на егзодусот по влегувањето во Европската Унија.
Младите Бугари масовно ја напуштија својата татковина, оставајќи зад себе празни села и стареечко население. Земјата остана без лекари, медицински сестри, инженери и занаетчии – токму оние профили што беа столбови на социјалниот и економскиот развој. Она што беше претставено како „слобода на движење“, во бугарскиот случај се покажа како еднонасочна карта без враќање.
Романија доживеа слично сценарио. По влегувањето во ЕУ, милиони Романци ја напуштија земјата во потрага по подобар живот. Италија и Шпанија станаа речиси „втора татковина“ за романската работна сила.
За Црна Гора, можеби најпоучниот пример е Хрватска, земја со слична големина, менталитет и економска структура. Откако влезе во ЕУ во 2013 година, огромен број луѓе, особено млади луѓе, ја напуштија Хрватска.
Германија и Ирска станаа главни дестинации, додека делови од Славонија практично станаа напуштени. И покрај членството во ЕУ и пристапот до средства, Хрватска се соочува со хроничен недостиг на работна сила, што ја принудува да увезува работници од Азија – дополнително менувајќи ја социјалната и културната структура на општеството.
Што значи ова за Црна Гора?
Црна Гора е веќе демографски ранлива земја. Приклучувањето кон ЕУ, без јасна стратегија за задржување на населението, може да значи:
масовен егзодус на млади луѓе во Германија, Австрија и СкандинавијаКолапс на здравствениот и образовниот систем,празнење на северот и понатамошна централизација трајно губење на демографскиот потенцијал
Суштинското прашање е:
Кој ќе остане со држава без народ?
Извор. Iskra.co
