Македонски
Мажите често ги избегнуваат превентивните прегледи поради страв, срам или уверување дека „ако нема симптоми, нема проблем“. Многумина се навикнати да одат на лекар само кога веќе нешто боли, вели асс. д-р Јосиф Јанчулев, специјалист хирург уролог од Универзитетската клиника за урологија на Скопје во интервју за „Република“, раководител на оддел оперативен блок.
Активностите во ноември – месецот на машко здравје, имаат за цел да ја кренат свесноста за здравствените проблеми со кои се среќаваат сите мажи во текот на својот живот, како и за потенцијалните ризици и на кои работи треба да обрнат внимание за да ги избегнат несаканите последици кои следат со нив. Модерниот живот е полн со многу стрес, многу притисоци од општеството, со што им се нарушува и здравјето и квалитетот на нивниот живот. Исто така одредени состојби кои се најчесто превентабилни може да водат до предвремена смрт кај мажите, или пак сериозно да го компромитираат нивното здравје.
Оваа година фокусот на активностите во рамките на кампањата ,,Ноември – месец на машко здравје”, се на кревање на свесноста за ракот на простата, тестикуларниот канцер, како и менталното здравје.
Д-р Јанчулев за „Република“ говори за важноста на машкото здравје, за разбивање на табуатата околу уролошките прегледи, за важноста на превентивните прегледи, кои се симптомите кои треба да ги препознаат за да посетат уролог, дали генетиката, начинот на живот го зголемуваат ризикот од уролошки заболувања.
Не чекајте да се појави проблемот, редовните уролошки прегледи и грижа за здрави навики се клучот за долгорочно здравје. Разговарајте со лекарот без срам и вложете време во своето здравје, советува д-р Јанчулев.
Што точно подразбираме под машко здравје и зошто е важно мажите да обрнуваат внимание на уролошките прегледи?
ЈАНЧУЛЕВ: Кога зборуваме за машко здравје, не мислиме само на отсуство на болест, туку на целокупната физичка, ментална и сексуална благосостојба на мажот. Урологијата има клучна улога во тоа, бидејќи опфаќа состојби како што се проблеми со простатата, ерекцијата, плодноста и мокрењето — теми за кои мажите често избегнуваат да зборуваат. Редовните уролошки прегледи се важни затоа што многу заболувања, како рак на простата или воспаленија, можат да се откријат рано и успешно да се лекуваат. Со редовна контрола, мажите не само што го чуваат своето здравје, туку и квалитетот на животот.
Кои се најчестите здравствени проблеми со кои се соочуваат мажите кога станува збор за урологијата?
ЈАНЧУЛЕВ: Најчестите уролошки проблеми кај мажите се оние поврзани со простатата, како што е зголемена простата или воспаление, потоа нарушувања на ерекцијата и проблеми со плодноста. Се среќаваат и инфекции на уринарниот тракт, како и камења во бубрезите. Она што е важно да се истакне е дека многу од овие состојби можат навреме да се решат ако мажите не ги игнорираат симптомите и навреме побараат стручен совет.
Зошто, според вашето искуство, мажите почесто избегнуваат превентивни прегледи?
ЈАНЧУЛЕВ: Според моето искуство, мажите често ги избегнуваат превентивните прегледи поради страв, срам или уверување дека „ако нема симптоми, нема проблем“. Многумина се навикнати да одат на лекар само кога веќе нешто боли, а превенцијата им изгледа непотребна. Сепак, токму редовните контроли се клучни за рано откривање на заболувања, кога третманот е најефикасен и најлесен.
Кои симптоми треба да ги алармираат мажите дека е време за посета на уролог?
ЈАНЧУЛЕВ: Мажите треба да се обратат на уролог ако забележат промени во мокрењето, како што се тешкотии, често мокрење, пецкање или крв во урината. Исто така, проблеми со ерекцијата, болка во долниот дел на стомакот или грбот, и необјасниво губење на енергија или тежина се сигнали кои не треба да се игнорираат. Раната реакција овозможува навремено дијагностицирање и ефикасно лекување.
Дали постојат ризик фактори како што се генетика, начин на живот, исхрана, што го зголемуваат ризикот од уролошки заболувања?
ЈАНЧУЛЕВ: Да, постојат неколку фактори што го зголемуваат ризикот од уролошки заболувања. Генетиката може да игра улога, особено кај заболувања како рак на простата или бубрезите. Начинот на живот, вклучувајќи недостаток на физичка активност, нездрава исхрана, пушење и прекумерна консумација на алкохол, исто така го зголемува ризикот. Одржувањето на здрави навики и редовните прегледи се клучни за превенција.
Кои превентивни прегледи може да помогнат мажите да го сочуваат уролошкото здравје?
ЈАНЧУЛЕВ: За да го сочуваат уролошкото здравје, мажите може редовно да прават преглед на простатата, ултразвук на бубрезите и уринарниот тракт, како и лабораториски тестови за функцијата на бубрезите и PSA тест за простатата. Редовните контроли овозможуваат рано откривање на проблеми како воспаленија, инфекции или тумори, кога третманот е најефикасен. Покрај тоа, советување за здрав начин на живот и навики за правилна хидратација се дел од превенцијата.
Зошто постои срам или страв кај мажите кога станува збор за уролошки прегледи?
ЈАНЧУЛЕВ: Срамот и стравот кај мажите често произлегуваат од табуа околу сексуалното и уринарното здравје, како и од непознатото што го поврзуваат со прегледот. Многумина се плашат од непријатност, болка или можни лоши резултати, па затоа го одложуваат прегледот. Сепак, уролошките контроли се рутински и безбедни, и најчесто помагаат да се откријат проблемите навреме, со што се чува здравјето и квалитетот на животот.
Како можеме како општество да го смениме менталитетот и да се зголеми свесноста?
ЈАНЧУЛЕВ: Како општество, можеме да го смениме менталитетот преку едукација и отворен разговор за машкото здравје. Јавното промовирање на превентивни прегледи, споделување на лични искуства и разбирање дека уролошките проблеми се нормални и лечливи, помага мажите да се ослободат од срамот и стравот. Со поддршка од медиумите, здравствените професионалци и заедницата, свесноста ќе се зголемува, а редовните контроли ќе станат нормална навика.
Кој би бил вашиот најважен совет до мажите во месецот на машкото здравје?
ЈАНЧУЛЕВ: Мојот најважен совет е да не чекаат проблемот да се појави — редовните уролошки прегледи и грижа за здрави навики се клучот за долгорочно здравје. Бидете проактивни, разговарајте со лекарот без срам и вложете време во своето здравје — тоа е најдобрата инвестиција што можете да ја направите.
Колкумина заболуваат од рак на простата во Македонија годишно и дали навреме или пак доцна се откриваат кога целосното излекување не е возможно?
ЈАНЧУЛЕВ: Нема точна статистика за Македонија, но се претпоставува дека годишно се прават околу 300 биопсии на простата, од кои околу 200 се позитивни на рак. За жал, , поради неинформираноста на мажите и нерешителноста околу лекувањето, повеќето се во понапредната фаза. Сепак, со оперативниот и онколошкиот третман, се добиваат задоволителни резултати.
Дали има значителен раст на пациенти кои заболуваат од рак на тестиси?
ЈАНЧУЛЕВ: Иако се работи за ретка болест, податоците за САД покажуваат дека стапката на рак на тестиси се зголемила од ~4.71 на ~6.22 на 100.000 мажи од 1992 до 2021. Во Европа се очекува бројот на случаи да се зголеми за ~13% до 2035 година — делумно поради демографски фактори, делумно и поради почести котроли, но и можеби поради изложеност на ризик фактори за кои сѐ уште учиме.
Разговараше: Александра М. Бундалевска
фото: Република
