Македонски
Сите податоци за животот на Алберт Ајнштајн покажуваат дека неговата сопруга, Милева Мариќ Ајнштајн, значително придонела за неговите најреволуционерни теории.
Таа исто така била одличен математичар и физичар. Двајцата се запознале на Политехничкиот институт во Цирих. Сепак, за разлика од Алберт, таа морала да се бори и да добие посебна дозвола да присуствува.
На универзитетот добила повисоки оценки од Ајнштајн. Во Применета физика таа ја доби најдобрата оценка од 5. Ајнштајн доби само 1.
На 13 декември 1900 година, тие го поднеле првиот труд за капиларност, но тој бил потпишан само под името на Ајнштајн, бидејќи нивната работа немало да биде објавена под женско име.
Многу од неговите белешки за предавање се со ракопис на Мика, а Алберт еднаш бил слушнат на една забава како вели:
Ми треба жена ми; таа ми помага да ги решам сите мои математички проблеми“.
80% од познатите дела на Ајнштајн биле објавени за време на нивниот брак, кој се нарекува неговите „волшебни години“. Тие магични години ненадејно завршиле откако се развеле.
Како прва сопруга на Алберт Ајнштајн и колешка на Политехничкиот факултет во Цирих, таа била меѓу првите жени кои студирале физика на таква престижна институција. Нејзината улога во раниот успех на Ајнштајн е предмет на многу дебати меѓу историчарите, особено со оглед на доказите кои сугерираат дека таа значително придонела за неговата револуционерна работа.
Нивната соработка е најочигледна за време на „чудесната година“ на Ајнштајн (1905), кога ги објавил своите четири главни трудови, вклучително и еден за специјалната релативност. Иако нема дефинитивен доказ дека Милева е коавтор на овие дела, нивните заеднички белешки од студијата, кореспонденцијата и временската рамка на настаните покажуваат дека таа одиграла витална улога. Писмата на Ајнштајн до Милева за време на неговите универзитетски години изразуваат длабоко восхит од нејзиниот интелект, со фрази како што се:
Колку сум среќен што во тебе најдов рамноправно суштество, силно и независно како мене!
Меѓутоа, како што растела славата на Ајнштајн, нивниот брак се влошил. Неговото неверство, запоставување и евентуално напуштање ја оставиле Милева финансиски и емоционално во тека состојба. По нивниот развод во 1919 година, таа живеела скромен живот, издржувајќи ги нивните два сина, од кои едниот (Едвард) се борел со ментална болест.
Приказната на Милева Мариќ ги истакнува занемарените придонеси на жените во науката во ера кога нивната интелектуална работа често била отфрлана или скриена. Нејината приказна е трагично потсетување на системските бариери со кои се соочувале жените во академската сфера и науката во тоа време.
Додека Ајнштајн се слави низ целиот свет, Милева останува сенка во неговото наследство, иако брилијантен ум чии придонеси заслужуваат признание и понатамошно проучување.
