Од Обединетото Кралство на Букстар пристигна Софи Хана која е првата и единствена авторка во минатите 40 години одбрана од семејството на Агата Кристи да пишува романи-продолженија со Херкул Поаро, кој исто така на интересен начин беше присутен во Скопје. Настанот со оваа британска авторка ја зацементира 2023 како најкнижевна година досега во Македонија. Таа дојде на BookStar во период исполнет со пишување и универзитетски предавања и период во кој ги одбива речиси сите меѓународни гостувања.

Станува збор за вистинска ѕвезда на светската книжевна сцена која се однесува сосема обично и приземјено. Како бестселер авторка на „Сандеј тајмс“ и на „Њујорк тајмс“ објавена е на педесет и еден јазик, а нејзините книги се продадени во милиони примероци ширум светот. Aвторка е на новата серија романи-продолженија со Херкул Поаро, нарачани од семејството на Агата Кристи, кои досега се вкупно пет. Во 2014 година, со дозвола на семејството и правните наследници на Агата Кристи, Софи Хана објави нов роман за Поаро, „Убиства со монограм“, кој беше бестселер во повеќе од петнаесет земји. Сите пет книги ги издаде „Антолог“ и синоќа читателите ја искористја можноста да добијат посвета од авторката.

Многу бев возбудена кога ги видов петте романи на македонски, изгледаат одлично, иако ми беше чудно кога ги видов на кирилица, само препознав Агата Кристи на корицата, си реков а каде е моето име? - се пошегува Софи на почетокот на разговорот, кој и понатаму течеше во ист ведар тон, а публиката ја испрати со громогласен аплауз и долга редица за потпис.

За тоа како ги добила правата врз приказните на Агата Кристи, вели дека било сосема случајно, благодарение на нејзиниот агент, кој се нашол во друштво на член на нејзиното семејство, па така паднало збор и за неа како голем обожавател на славната крими-писателка.

Јас сум голем фан на Агата Кристи. Имам прочитано сè од неа, некои книги и повеќепати. Ги читам од мојата дванаесет годишна година. Кога семејството виде со колкава страст зборувам за нејзиното творештво се согласи да го продолжам серијалот. Имаше само еден проблем, Поаро умира во последната книга на Кристи, така што ми дојде идеја дека моите книги можам да ги сместам во периодот од 1929 до 1932 година кога таа не пишувала, има една пауза во тој период. Но бидејќи не знаев ништо од историја, ми беше тешко да се вратам во тоа време, па ги препрочитав сите нејини книги од тој период со цел да ја доловам таа атмосфера. Исто така многу пребарував на интернет, на пример, какво бренди се пиело во тоа време, дали и кога била направаена првата трансплантација на бубрег, што ми беше потребно за еден од ликовите и сл. Се плашев дали ќе успеам да звучам како полицаец од 1929 година! Но откако некои луѓе го прочитаа тоа што го напишав и рекоа дека е одлично, се охрабрив – рече Софи Хана.

Таа вели дека секогаш кога почнувала да пишува книга од серијалот за Поаро го знаела крајот, инаку целата приказна би немала смисла.

Како инаку би функционирала приказната? Има автори што почнуваат да пишуваат и гледаат каде ќе ги однесе приказната, но во мојот случај тоа не може да функционира. Друго што ми е најважно е читателот да не може да претпостави кој е убиецот, инаку не би имало никаква мистерија. Сум читала такви крими-романи во кои од втората страница ми се откривал виновникот, зошто потоа да губиш време со таква книга – вели Хана.

Вели дека отсекогаш и биле омилени крими-романите, мистериите, но и книгите за самопомош, а има и напишано неколку такви.

Ги читав овие книги дури и за проблеми што воопшто ги немав – се шегува Софи, која откри дека ги сака и мјзуиклите и дека во моментов работи на еден.

Во тек е снимањето и на нејзиниот мјузикл со убиства „Мистеријата на господинот Е“, напишан заедно со нејзината пријателка и композиторка Анет Армитаж. Премиерата на филмот е закажана за декември 2023 година.

Фестивалот BookStar со својата исклучително богата и општествено ангажирана програма минатите три дена го стекна епитетот на „еден од најзначајните книжевни фестивали во регионот“. Оваа квалификација ја споделија, како авторите од десеттина европски земји, така и претставниците на неколку регионални издавачки куќи и фестивали кои со нескриено задоволство ги следеа бројните настани и не го криеја своето воодушевување од професионалноста и од квалитетот на фестивалските содржини.

Ова издание ќе биде запаметено по својот оригинален формат во кој беа вклучени гостувањата на најголемите писателски имиња од европската, регионалната и од македонската литература, конвенцијата на издавачи и претставници на фестивали од регионот, доделувањето на наградите „Драги“ на национално и интернационално ниво, поткастите, саемот на европската литература, средбите со студентите, преведувачкиот панел, слем натпреварот, но ќе бидат запаметени и ангажираниот слоган (Please do disturb / Ве молиме, вознемирувајте), „писателот говори“ на тема „Со или без Please“, соработка со „Пакомак“ за подигнување на свесноста околу селекцијата на отпадот, превод на дел од настаните на знаковен јазик што го направи BookStar прв книжевен фестивал со инклузивен карактер, како и по рекордниот интерес што го прикажаа медиумите. Фестивалот го отворија Дејвид Гир, амбасадорот на Европската Унија во Македонија, и Бисера Костадиновска Стојчевска, Министерката за култура.

Во Скопје дојдоа најзвучните имиња од светот на литературата, и тоа: Наџат ел Хачми (Шпанија), која ја доби наградата „BookStar“ 2023, Миљенко Јерговиќ (Хрватска / БиХ), Лидија Димковска (Македонија / Словенија), Бранко Росиќ (Србија), Драго Гламузина (Хрватска), Луцие Фаулерова (Чешка), Стефан Хертманс (Белгија), Ања Мугерли (Словенија), Франсис Кирпс (Луксембург) и Софи Хана (Обединетото Кралство). Потоа, тука беа професионалните учесници: Пламен и Стефан Тотев (издавачка куќа „Персеј“ од Софија, Бугарија), Ламија Милишиќ (секретар на босанскиот ПЕН Центар и извршен директор на Меѓународниот фестивал „Bookstan“, БиХ), Драго Гламузина (главен уредник во една од најголемите издавачки куќи во хрватска „ВБЗ“ и програмски директор на литературниот фестивал „Врисок“ од Риека), Александар Шурбатовиќ (долгогодишен главен и одговорен уредник на издавачката куќа „Дерета“ и сопственик на издавачката куќа „Блум“, Србија), Ена Хасечиќ (уредничка и ПР во најреномираната издавачка куќа од БиХ „Buybook“).

Во рамки на фестивалот беше склучен и меморандум за соработка на издавачката куќа „Антолог“ и Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ за заедничко организирање на Наградата „Драги“. Годинава во најтесен круг за наградата влегоа преведувачите: Љубица Арсовска, Никола Ѓелинчески, Иван Шопов, Анастасија Ѓурчинова и Златко Панзов. Наградата „Драги“ ја доби Златко Панзов за преводот од унгарски јазик на „Заробеништво“ од Ѓерѓ Шпиро во издание на издавачката куќа Артконект a специјалнo признание-плакета за продолжување на преведувачката традиција и креативниот дух на Драги Михајловски му беше доделена на Никола Ѓелинчески за неговиот превод од шпански јазик на „Претпесни на постшпански и други песни“ од Хорхенрике Адум во издание на Алеф публикации. Исто така, се додели и интернационалната награда „Драги“ за најзначаен превод на македонски автор на странски јазик на превeдувачката Александра Јоаниду за преводот на книгата „Мојот маж“ од Румена Бужаровска на грчки јазик. Јоаниду не само што дојде од Солун за овој настан, туку одржа говор на Филолошкиот факултет кој има историска димензија во развој на културните односи меѓу двете соседни земји!

Посебниот однос со преведувачите беше прикажан и со панелот во контекст на проектот „Создадено во Европа: моќта на различност“, за кој во Скопје специјално за Фестивалот пристигнаа и Ксенија Чочкова (преведувачка од германски која живее во Баден-Баден, Германија), Давор Стојановски (преведувач од словенечки кој живее во областа Кернтен/Корошка во Австрија) и Маријанџела Бјанкофиоре (преведувачка од македонски на италијански, која живее во Бари, Италија).

Ослободување од стравовите преку пишување

Во истата сала претходно се одржа настанот насловен „Во средиштето на животот“, разговорот со авторките Луцие Фаулерова (Чешка) и Ања Мугерли (Словенија) го модерираа Александар Маџаровски и Ана Голејшка Џикова.

Ања Мугерли (1984) е словенечка авторка, лекторка и уредничка. Дипломирала словенечки јазик и магистрирала на изведбени студии и креативно пишување.Нејзиниот стил е суптилен, со голем психолошки увид во ликовите. Дебитирала со збирката раскази „Зелената фотеља“ (2015) и била во потесниот избор за наградата за најдобра дебитантска книга. Во 2017 година го објавила романот „Сповин“, кој бил номиниран за наградата Кресник (2018). Во 2021 година збирката раскази „Пчелно семејство“ влегла во потесниот избор за наградата Ново место и ја добила Наградата за литература на Европската Унија а досега е преведена на многу јазици (хрватски, италијански, македонски, унгарски, бугарски итн.). Токму оваа книга, преведена на македонски во издание на „Антолог“ беше тема на разговорот. „Пчелно семејство“ е збирка од седум раскази. Секој расказ застапува одреден обред или обичај од словенечката традиција, кои во делото на Мугерли се вметнати во поинаков контекст или во современи рамки, така што добиваат нова улога и добиваат нова смисла.

Идејата се роди кога напишав една приказна за литературе конкурс, но таа не стигна баш далеку. Сепак, продолжив со истиот концепт и од тоа се роди оваа книга. Сакав да создадам мистична атосфера низ збирката, затоа што и народните ритуали и обичаи се обвиткани со една магија. Се сеќавам дека кога бев мала ме обвиваше страв од тие приказни и чудни суштества што се провлекуваат низ словенечката традиција. Книгата на некој начин е ослободување од тој страв. Денес со развојот на технологијата помалку забораваме на тие приказни од детството ама сепак остануваат некаде таму длаабоко во свеста – рече Мугерли.

Сите раскази, освен еден, се случуваат во сегашноста, но поради ритуалите и атмосферата се чинат безвременски. Според неа, расказите се движат некаде на границата помеѓу реалноста и несвесното и токму во тоа е нејзината специфика.

На сцената заедно со Ања беше и чешката писателка Луцие Фаулерова (1989), која во 2020 година, го објавила романот „Девојката Смрт“, која била номинирана за наградата Магнезија Литера за проза во 2021 година и ја освоила Наградата за литература на Европската Унија. Книгата „Девојката Смрт“ може да се чита како семеен роман, како роман-студија за самоубиствата, како психолошко-контемплативен роман, како роман за девојка која и покрај тешката реалност сака да живее.

Тоа што ликот во книгата е тажен не значи дека и приказната треба да биде раскажана на таков начин. Користам и хумор, кој нема функција само да насмее, туку и да ја прикаже апсурдноста на нештата. Во текот на пишувањето на романот правев истражувања на повеќе бизарни слуачи на самоубиства и на некој начин станав опседната со оваа тема. Иако во чешка има многу групи за поддршка на луѓе што изгубиле некој близок, сепак не најдов таква што им помага на луѓето што изгубиле некој свој што извршил самоубиство. Ме интерсираше како тагуваат тие луѓе, открив дека начинот е различен, во сето тоа секогаш има и помачку гнев и лутина. Јас не сум социолог, јас сум писател, но мислам дека е во ред да се отвори оваа тема и во книжевноста. Дека сум на добар пат ми покажаа и многу повици што ги добив откако ја објавив книгата, луѓе што на некој начин бараа помош и утеха. Тогаш сфатив колкава одговорност носам на себе – рече Луцие.

Иако навидум главната тема во романот е самоубиството, сепак, според неа, тоа е слободата на избор – дали да живее или не.

Прв слем натпревар на „BookStar“

Фестивалот беше официјално затворен со голем слем натпревар на дел од авторите-учесници на фестивалот на европска литература, но и други македонски учесници: Франсис Кирпс (Луксембург), Ана Голејшка-Џикова, Марија Грубор, Лиле Јованоска, Игор Трпчески, Горазд Кени Китановски, Аница Блажевска, Андреј Ал-Асади. Полното кино „Фросина“ до длабоко во ноќта ги очекуваше резултатите од овој необичен натпревар. На крајот, првото место го доби Ана Голејшка-Џикова, додека на Марија Грубор и Андреј Ал-Асади им припаднаа плакетите за второ и трето место.

The post Софи Хана, авторка на новата серија романи-продолженија со Херкул Поаро: Необична ѕвезда – обична личност appeared first on Република.

Фестивалот „Букстар“ денес објави дека од Обединетото Кралство во Скопје ќе пристигне Софи Хана, единствената писателка која првпат по четириесет години од смртта на Агата Кристи беше одбрана од страна на нејзините наследници и семејство да пишува романи-продолженија со Херкул Поаро. Во светот има многу автори што ги споредуваат дека се како Агата Кристи, но само една е Софи Хана, новата Агата Кристи и таа доаѓа на Фестивалот „BookStar“ за ексклузивен настан со неа.

Софи Хана (1971) е бестселер авторка на „Сандеј тајмс“ и на „Њујорк тајмс“ и објавена е на педесет и еден јазик а нејзините книги се продадени во милиони примероци ширум светот. Aвторка е на новата серија романи-продолженија со Херкул Поаро, нарачани од семејството на Агата Кристи, кои досега се вкупно четири, а петтата излегува во октомври 2023. Во 2014 година, со благослов на семејството и правните наследници на Агата Кристи, Софи Хана објави нов роман за Поаро, „Убиства со монограм“, кој беше бестселер во повеќе од петнаесет земји. Македонија ќе биде меѓу првите држави во светот каде што ќе биде достапна за читателите нејзината најнова книга, „Тивката ноќ на Херкул Поаро“.

Хана има објавено две збирки раскази и пет збирки поезија – од кои петтата, „Песимизам за почетници“, влезе во потесниот избор за наградата T С Елиот. Нејзината поезија е вклучена во академските програми во Обединетото Кралство.

Во тек е снимањето на мјузиклот со убиства „Мистеријата на господинот Е“, напишан заедно со нејзината пријателка и композиторка Анет Армитаж. Премиерата на филмот е закажана за декември 2023 година. Со нејзина помош е отпочната магистерска програма за пишување криминалистички романи на Универзитетот во Кембриџ, каде што е главен предавач и предметен раководител. Покрај тоа, основач е на програмата за обука на писатели DREAM AUTHOR (www.dreamauthorcoaching.com). Живее со сопругот, децата и кучето во Кембриџ, каде што е почесен соработник на колеџот Луси Кевендиш.

Вака таа ги објаснува своите различни интереси кога станува збор за пишувањето:

Мислам дека е смешно што завршив во четири жанри на кои некои луѓе сакаат да гледаат со потценување: поезија за која ти треба рима, продлабочени размисли а сепак да има смисла; криминалистичката фикција во која главна алатка се загатките и решенијата; романите-продолженија; и книгите за самопомош! Имам огромна љубов и почит за сите овие нешта, изјави Хана.

Фестивалот досега објави уште неколку врвни странски гости од различни европски земји меѓу кои и: Стефан Хертманс (Белгија), Ања Мугерли (Словенија), Франсис Кирпс (Луксембург).

Стефан Хертманс (1951) е меѓу најблескавите белгиски книжевни ѕвезди – автор, поет и есеист од фламанското говорно подрачје. Неговата биографија се чита како роман: од наставник до џез-музичар, од универзитеслка кариера до писател, од белгиски државен лауреат до огромна меѓународно позната личност. Во 2016, Хертманс ја добива престижната награда Е. ди Перон за историскиот роман „Вечно туѓа“.

Ања Мугерли (1984) е словенечка авторка, лекторка и уредничка. Дипломирала словенечки јазик и магистрирала на изведбени студии и креативно пишување. Во 2021 година збирката раскази „Пчелно семејство“ влегува во потесниот избор за наградата „Ново место“ и ја добива Наградата за литература на Европската Унија. Пишува и драми, од кои две добиле награди на меѓународен натпревар во Италија. Живее во Нова Горица, на границата меѓу Словенија и Италија.

Франсис Кирпс (1971) е луксембуршки автор, сатиричар и новинар. Во раните 2000-ти, Киприс стапува и на поетската слем сцена. Има учествувано на над петстотини слем и читачки сценски настапи. Основач и потпретседател на новото здружение на писатели од Луксембург A:LL Schreftsteller*innen. Во 2020 година ја добива наградата Servais и Наградата за литература на Европската Унија за книгата „Мутации“.

Во периодот од 2-4 октомври секој има можност да ги запознае авторите за време на BookStar 2023.

Фестивалот се одржува под слоганот „Please do disturb“ и е поддржан од Министерството за култура, книжевната мрежа Традуки, ЕУ со тебе (Eu with YOU), а одделни настани и од Чешкиот книжевен центар, Центарот за фламанска литература, Европската Унија, Културно–информативниот центар на Република Бугарија во Скопје и Амбасадите на Чешка, Италија и на Белгија. Фестивалската програма ќе се одвива на повеќе локации во Скопје. Медиумски покровител на настанот е Македонската радио телевизија. Визуелниот идентитет е авторство на Владимир Трајановски. Фестивалското видео го изработи Радмила Ванкоска.

The post Софи Хана, бестселер авторката на „Сандеј тајмс“ и на „Њујорк тајмс“ доаѓа во Скопје на Фестивалот „Букстар“ appeared first on Република.